Toen ik psychologie studeerde, was mijn oma bang dat ik haar gedachten kon lezen, dingen van haar kon zien die ze zelf niet eens wist. Ik moest daar toen om lachen. Psychologen weten niet meer dan wat anderen hen vertellen. Ik kan niet door iemand heen kijken, kan geen gedachten lezen. Wat een psycholoog kan, is opletten op allerlei vormen van communicatie die iemand gebruikt. Niet alleen uit wat iemand zegt maar (vooral) hoe iemand iets zegt, probeer ik af te leiden wat iemand voelt, bedoelt of wil. Ik noem dat ‘luisteren tussen de regels door’. Volgens mij kunnen mensen dat wel en machines dat niet.
Maar in de NRC van 27 januari staat een artikel over de mogelijkheid om met een hersenscanner gedachten te lezen. Door te analyseren welke hersengebieden actief zijn, konden onderzoekers vaststellen welke zin uit een serie zinnen iemand aan het lezen was. Ook bleken onderzoekers in staat om te bepalen of mensen suïcidaal waren of niet.
Is dat een goede ontwikkeling? Veel mensen willen wel weten wat andere mensen denken. Ik vraag me af of mensen het ook zo’n goed idee vinden dat anderen hun gedachten kunnen lezen. Het is ook een beetje de vraag hoe interessant het is om van iedereen te weten waar hij of zij aan denkt. Het grootste gedeelte van de tijd zijn mijn gedachten vrij saai, eerlijk gezegd.
Het belangrijkste van mijn werk is het contact tussen twee mensen. Misschien kan een computer op een gegeven moment wel beter ‘lezen’ wat iemand denkt dan ik. Maar daarmee is nog niet gezegd dat een computer ook beter is in intermenselijk contact. Of dat een computer beter is in het begrijpen van wat mensen echt bedoelen of willen of voelen.
Een mens is meer dan zijn gedachten, meer dan zijn brein. Gelukkig maar.
[addtoany]